Biblioteka Gdańska PAN należy do najcenniejszych i najzasobniejszych bibliotek w Polsce. Powstała w 1596 jako Biblioteka Rady Miasta Gdańska. Obecnie liczy ponad 1 223 000 jednostek zbiorów, w tym m.in.: blisko 12 000 rękopisów, 675 inkunabułów (ksiąg drukowanych do 1500 roku), ponad 65 000 starodruków (książek wydanych od XVI do XVIII wieku), ponad 12 000 jednostek w kolekcji kartograficznej.
Na zaplanowaną na 25 października wizytę, mimo deszczowej, jesiennej pogody, przybyło liczne grono członków naszego Koła (zwiedzaliśmy w dwóch grupach po kilkanaście osób).
Po neogotyckim Gmachu Historycznym przy ul. Wałowej 15, wybudowanym na potrzeby biblioteki miejskiej na początku XX wieku, oprowadziła nas p. Stefania Sychta – zastępca kierownika Działu Zbiorów Specjalnych. Po zapoznaniu się z historią biblioteki zwiedziliśmy zabytkową Czytelnię Zbiorów historycznych, obejrzeliśmy dawne katalogi: kartowe oraz wpisywane do ksiąg katalogi systematyczne. Mieliśmy rzadką okazję przyjrzenia się z bliska dwudziestu kilku egzemplarzom bardzo cennych, starych zbiorów. Największe wrażenie zrobiły na nas: rękopiśmienna, pergaminowa księga z XV roku, inkunabuł na pergaminie z końca XV wieku, oprawiony w skórę z metalowymi okuciami, starodruki, a wśród nich dwa dzieła Jana Heweliusza wydane w II połowie XVII w., zwój rękopiśmiennej Tory na pergaminie sprzed kilkuset lat, mapy Żuław z XVII w. (z których jedna była orientowana na wschód).
Po Nowym Gmachu, przy ul. Wałowej 24, obszernym, nowoczesnym (i wytwornym), oprowadziła nas p. Anna Potorska - kierownik Działu Nowej Książki. Zwiedziliśmy czytelnię, pokoje pracy indywidualnej dla czytelników, wystawę nowych nabytków książkowych oraz jeden z ogromnych, nowoczesnych magazynów z przesuwanymi, metalowymi regałami. Szczególnie ciekawa była wizyta w Pracowni Odkwaszania Papieru, w której mogliśmy poznać sposoby konserwacji tzw. kwaśnego papieru. Papier ten, wytwarzany od połowy XIX wieku ze ścieru drzewnego i substancji klejących, był tani i masowo stosowany do końca XX wieku. Utrwalono na nim większość książek, czasopism i dokumentów. Jednak okazał się po latach bardzo nietrwały na skutek zakwaszenia. Proces degradacji polegający na zażółceniu i kruszeniu tego papieru grozi utratą cennego dziedzictwa kulturowego. Biblioteki, archiwa i muzea na całym świecie przystąpiły do ratowania niszczejących zbiorów. Mieliśmy możliwość m.in. obejrzenia maszyny do automatycznego płukania druków w odczynnikach odkwaszających.
Uczestnicy wycieczki wyrazili dużą satysfakcję z tej wizyty.
Oprac. Maria Golly-Nowak
fot. Małgorzata Madeńska
